Ay: Nisan 2020

İstiklâl Marşı’mızın büyük şâiri Mehmed Âkif Bey, aslen Buharalı bir âilenin kızı olan Emine Şerif Hanım’la Arnavutluk’un İpek kasabasından Tahir Efendi’nin oğlu olarak İstanbul Fâtih’te dünyaya gelmiştir. Dört yaşında ilk mektep tahsiline başlayan Âkif, eğitimini Fâtih Merkez Rüşdiyesi’nde sürdürmüş, bir taraftan Farsça ve Arapça dersleri alırken diğer taraftan Kasımpaşa Mevlevîhânesi’nde Mesnevî dersleri okumuştur. Buradan mezun … Devamını oku…

Birinci Ulusal Mimarlık Akımı’nın, Kemaleddin Bey ile birlikte en belirleyici ve önde gelen mimarlarından olan Vedat Tek, Türkiye’nin formel eğitim görmüş ilk mîmârı olarak bilinir. Birçok farklı vilayette vâlilik görevi yapmış Giritli Sırrı Paşa’nın dört çocuğundan biri olarak İstanbul’da doğan Vedat Tek, Mekteb-i Sultânî’deki (günümüzde Galatasaray Lisesi) ortaöğreniminin ardından eğitimine Fransa’da devam etmiştir. Önce resim … Devamını oku…

Balıkesir doğumlu olan Hüseyin Câhid, ilk ve orta öğrenimini Serez’de tamamlayıp 1893 – 1896 yıları arasında Mekteb-i Mülkiye’de okumuş, mezûniyetini tâkiben Maarif Nezâreti’nde beş yıl çeşitli kalemlerde çalıştıktan sonra, 1901 – 1908 yılları arasında Vefâ ve Mercan idâdîlerinde, öğretmenlik ve idârecilik yapmıştır. 1891’de Ahmed Midhat Efendi’nin tesiriyle Nâdide adlı cinâyet romanını yazan, Servet-i Fünûn dergisinde … Devamını oku…

19 asrın son çeyreğinde İslâm dünyâsında, bilhassa Rusya’daki Türkler arasında, dil, eğitim – öğretim ve dinî meselelerin yeni bir usûlle ve reformist bakış açısıyla ele alınmasını savunan ve Akçura’nın tâbiriyle “Şimal Türklüğünün en benâm ulemâsından ve Şimal’de dînî müceddid ve millî intibâh hareketinin ilk pişvâlarından” Şihâbeddin Mercânî, Tatar Türklerinden Abdülkayyum Nâsırî ve Hüseyin Feyizhânî gibi … Devamını oku…

Türkçülüğün mihenk taşlarından, 19. asrın sonu ve 20. asrın başlarında ilim ve siyâset sâhasında büyük hizmetler îfâ etmiş bir mütefekkir ve târihçi olan Yusuf Akçura, Kazan’a göç eden Kırım Türklerinden aristokrat bir ailenin mensubu olarak Moskova’nın doğusunda, Volga kıyısında yer alan Ulyanovsk’ta doğmuştur. Bu yer, eski adıyla Simbir olarak bilinir. Kendi tabiriyle ailesi; “Şimal Türklüğünün … Devamını oku…

Türk milliyetçiliğinin büyük mübeşşiri, 20. asrın ilk çeyreğinde Türk milletinin büyük hocası ve mezar taşında mukayyed olduğu gibi “büyük mürşid” Ziya Gökalp, Uriel Heyd’in ifâdesiyle “İran ve Arap topraklarına yakın sınır boylarında Türk uygarlığının ileri kalesi olmuş” Diyarbakır’da doğmuştur. Birkaç kuşak boyunca devlet hizmetinde önemli memuriyetler üstlenmiş bir âileye mensup olan Gökalp’ın babası Tevfik Bey, … Devamını oku…

Bodrum’da doğan Neyzen Tevfik, çocukluğunda dinlediği saz şâirlerinin tesiriyle şiire yönelmiş ve yine ömrü boyunca elinden düşürmeyeceği neyin sesini de aynı çocukluk yıllarında Bodrum’daki Tepecik Kahvesi’nde duymuştur. Abisinden nakledildiğine göre, pehlivanlığa merak sarıp bu uğurda kolu çarpık kalan Neyzen Tevfik, bu çarpıklığın ney üflemesini kolaylaştırdığını söylemiştir. İzmir İdâdîsi’ndeki öğrenimini yarım bırakan ve 1898’de ilk şiiri … Devamını oku…

Berkofça doğumlu Sami Çölgeçen, Bahriye Mektebi’ni bitirerek 1897’de güverte teğmeni oldu. Mezuniyetinden hemen sonra, Jön Türk faaliyetleriyle ilgisi dolayısıyla evvelâ idâm cezasına çarptırılmış, ardından pâdişâhın affıyla cezâsı Trablusgarp’a sürgün cezâsıyla değiştirilmiştir. 1898’de rütbesi iâde edilen ve Doğu Akdeniz’de çeşitli limanlarda görevlendirilen Çölgeçen, 1902’de yeniden, kendi ifâdesiyle yenilikçi fikirlere sâhip olduğu için, devletin ifâdesiyle “teşebbüsât ve … Devamını oku…

Pâdişâhın özel gelir – giderlerinden, yâni şahsî hazinesinden sorumlu olan Ceyb-i Hümâyun kâtiplerinden Selanikli Mehmed Edip Beyin kızı Hâlide Edip, Üsküdar Amerikan Kız Koleji’nin ilk öğrencilerinden biri ve ilk Müslüman mezunu olarak Avrupâî bir eğitim almış ve ayrıca aralarında Rıza Tevfik’in de bulunduğu, devrin tanınmış şahsiyetlerinin rahlesinde özel eğitim görmüştür. Matematik dersleri aldığı, bilim târihçisi, … Devamını oku…