Kategori: Dini Kavramlar Sözlüğü

İnanılması dince zorunlu olan şeyler.  Hz. Peygamber tarafından haber verilen ve her Müslümanın da iman etmesi zorunlu olan dinî hükümler. Zaruratıdiniyeden olan hükümlere iman etmek farzdır. Bunlardan bir tanesini bile inkâr etmek haramdır. Zaruratıdiniyeden bazıları şunlardır: Allah’ın varlığına, birliğine, gönderdiği kitaplara, ayrım yapmaksızın bütün peygamberlere, meleklere, ahiret gününe, cennet ve cehenneme, kıyametin kopmasına, beş vakit namazın, orucun, zekâtın, haccın farziyetine; uyuşturucu kullanmanın, haksız yere adam öldürmenin, kumar oynamanın, zina etmenin, yetim malı yemenin ve faizin haram olduğuna inanmak ve iman etmek.

Yanılma, hata, dil sürçmesi, ayak kayması.  Herhangi bir kasıt olmaksızın peygamberlerde unutma, yanılma veya hata olarak ortaya çıkan kusur. Peygamberlerin kasıtlı günah işlemeleri mümkün değildir. Çünkü peygamberlerin, ‘kasıtlı günah işlememe’ anlamına gelen ismet sıfatları vardır. Bu sıfatla donanan bir peygamber, büyük günah işlemediği gibi küçük hatalar üzerinde de ısrar etmez. Daha iyisini yapabilmek için tercihte bulunduklarında bazen yanılabilirler.

Okuyanın hata etmesi, yanılması.  Namaz kılan bir Müslümanın, namaz esnasında okumuş olduğu sure veya ayetlerde yanlışlık yapması; yanlış okuması. Zelletülkari denilen yanlışlık, kasıtlı yapılır veya yapılan yanlışlıkla ayetlerdeki anlam değişirse namaz bozulur. Kasten yanlış okumanın ayrıca günahı da vardır. Eğer yapılan yanlışlık, anlamı değiştirmiyorsa ve söylenenlerin bir benzeri Kur’anı Kerim’de varsa, namaz bozulmaz. Fakat namaz kılan kişinin en doğru şekilde okumaya gayret etmesi gerekir.

Güneşin tepe noktasından batıya doğru hareket etme zamanı. Zeval vakti, öğle namazının vaktini belirlemek için önemlidir. Öğle namazının vakti ise güneşin zeval vaktinden batıya doğru kaymasıyla başlar ve ikindi namazı vaktine kadar devam eder. Zeval vaktinde yani güneş tam tepe noktasına geldiğinde namaz kılmak mekruhtur.

İslam öncesi Arap geleneğinde bir kimsenin hanımına kızdığında, “Sen bana anamın sırtı gibisin.” diyerek eşini kendisine haram kılması, eşiyle karı koca ilişkisini askıya alması. Zıhar yapılan kadın ne boşanmış ne de evli sayılır. Kadınlara yapılan bu tür bir haksızlığı İslam dini onaylamaz. Zıhar yapan birisi hanımını ebedî olarak boşlukta bırakamaz. Kişi, bir yemin türü olan zıhar yaptığında kefaretini vererek evliliği devam ettirir. İslam dinine göre zıhar, bir boşama çeşidi değildir. İslam âlimleri, zıharın haram olduğu konusunda ittifak etmişlerdir. Zıhar yapan büyük günah işlemiş olur. “Eşlerine zıhar yapıp sonra sözlerinden dönenlerin, eşleriyle cinsel yakınlık kurmadan önce, bir köleyi hürriyetine kavuştur maları gerekir. Size bu hususta böylece öğüt verilmektedir. Allah işlediklerinizi bilir. Azad edecek köle bulamayan kimse, eşleriyle cinsel yakınlık kurmadan önce iki ay ara vermeden oruç tutmalı, oruç tutmaya da gücü yetmezse altmış fakiri doyurmalıdır…” (Kur’anı Kerim 58/34)

Allah’a, ahiret gününe ve öldükten sonra dirilmeye inanmayan; Allah’la beraber başka tanrılar edinen; İslam’ın temel prensiplerini reddeden imansız, müşrik, mülhit, mürtet, ateist.

2. Peygamber’e küfreden, onu küçümseyip değer vermeyen. İslam öncesi sahip olduğu sapık fikirleri İslam geldikten sonra da devam ettiren kimse.
3. İnkârcıların inanç ve davranışlarını benimsediği hâlde Müslüman gibi görünen kimse, münafık.

Allah’ı anma, hatırlama, ona dua ve slot88 ibadet etme. “(Müminlerden öyle) insanlar var ki onları ne ticaret ne de alışveriş zikrullahdan, namaz kılmaktan ve zekât vermekten alıkoymaz. Onlar kalplerin ve gözlerin dehşete düşeceği bir günden korkarlar.” (Kur’anı Kerim 24/37)  Kur’an Kerim okuma, ayetler üzerinde yoğunlaşarak düşünme, tefekkür. “Allah, ayetleri birbirine benzeyen ve yer yer tekrar eden kitabını, sözlerin en güzeli olarak indirmiştir. Rablerinden korkanların sbobet (bu ilahî kitabı okumaktan dolayı) tüyleri ürperir. Sonra zikrullahtan dolayı kalpleri ve tenleri yumuşar, sakinleşir.” (Kur’anı Kerim 39/23) Cuma hutbesi; hutbede Allah’ın emirlerini ve yasaklarını anlatma, Kur’anı Kerim ve sünnetten öğütler verme. “Ey iman edenler! Cuma günü namaz için ezan okunduğu zaman zikrullaha koşun; alım satımı bırakın. Bilirseniz bu sizin için daha hayırlıdır.” (Kur’anı Kerim 62/9)  Kulun helal ve haramlara dikkat ederek yaşaması, Allah’ın rızasını kazanacak ameller ortaya koyması ve Allah’ın rtp slot sevgisini kazanmasının bir mükâfatı olarak da Allah’ın kulunu anması, zikretmesi.

En son öğle namazı.  Cuma namazının şartlarının yerine gelmediği yer ve durumlarda, cuma namazı kılındıktan sonra o günün öğle namazının yerine geçmek üzere tedbir olarak kılınan namaz. Zuhriahir namazı, cumanın son sünnetinden sonra dört rekât olarak kılınır. Zuhriahir namazı ya öğle namazının ilk sünneti gibi ya da öğle namazının farzı gibi kılınabilir. Zuhriahir namazın ın kılınabileceği görüşü, sonraki dönem Hanefi âlimlerine aittir.

Yüz çevirme, değ er vermeme, terk etme.  Ahirette mutlu olabilmek için kişiyi Allah’ı anmaktan alıkoyacak şeylerden yüz çevirme; helalleri işleme, haramları terk etme ve ibadetleri yerine getirme.  Kur’anı Kerim ve sünnette dünya ve içindekiler nasıl tanıtıld ıysa öylece kabul edip dünyaya ve dünyalıklara tapmama. “Mezarları ziyaret ediniz. Çünkü mezar ziyareti size (ölümü) hatırlatır ve züht sahibi yapar.” (Hadis)

Kur’anı Kerim’in otuz dokuzuncu suresidir. Mekke’de inmiştir. Yetmiş beş ayettir. Adını, cennetlik ve cehennemlik zümreleri anlatan yetmiş bir ve yetmiş üçüncü ayetlerindeki “zümreler, gruplar” anlamına gelen “zümer” kelimesinden almıştır. Sureye, Allah’ın insanlara ilahî kitap göndermesinin önemi anlatılarak başlanır. Dinde samimi olman ın, içtenlikle davranmanın ve her işte Allah’ın rızasını gözetmenin önemine vurgu yapılır. Allah’a şirk koşman ın kötü bir davranış olduğu bildirilir. “Allah’ın çocuk edindi.” biçimindeki müşriklerin iftiralarının çirkinliği üzerinde durulur. İnsanın, ana rahminde yaratılışına ve geçirdiği evrelere değinilir. Zaman zaman psikolojik tahliller yapılır. İnsanın zor duruma düştüğünde Allah’a nasıl içtenlikle dua ettiği ve bu zor durumdan kurtulunca da nasıl nankörleştiği ele alınır. İnançlar ında samimi olan müminlere, Allah’ın dünyada ve ahirette vereceği güzellikler hatırlatılır. Surede, Kur’anı Kerim’in ilahî bir kelam olduğu bir kez daha yinelendikten sonra, insanların bu ilahî kitaba iman etmeleri istenir. Allah’a şirk koşanlar yerilir. Müşrikler, ‘birçok efendiye hizmet eden şaşkın köleye’ benzetilerek şirki terk etmeye çağırılırlar. Müşriklerin, Allah’ın varlığını kabul etmelerine rağmen onun emirlerini yerine getirmemeleri ve davranışlarını vahye göre düzenlememeleri sebebiyle şirke düştükleri hatırlatılır. Allah’ı, hayat tarzlarına karıştırmayan Mekke müşrikleri, ilahî azapla tehdit edilirler. Neticeye katlanmak koşuluyla iman veya inkârda insanların serbest oldukları duyurulur. Ahiret azabının bireyselliği hatırlatılır. İman konusunda Allah’ın kullarına yardımının önemi açıklanır.