Düşman siperlerine mancınıkla atılan vebalı cesetler, dünya nüfusunun yarıya yakınını silip süpüren bir salgına sebep oldu: Kara Ölüm Tarih boyunca yangın, zelzele, sel gibi felaketlerden […]

Ç Çağatay, Neşet, 100 Soruda İslam Tarihi, İstanbul 1972, 267. Çağatay, Neşet, İslam Öncesi Arap Tarihi ve Cahiliye Çağı, Ankara Ünv. Yay., Ankara 1957. Çağatay, […]

C Câbirî, Muhammed Âbid, Arap Ahlaki Aklı, çev: Muhammet Çevik, Mana Yay., İstanbul 2015. Câbirî, Muhammed Âbid, Arab Aklının Oluşumu (Tekvînu’l-Akli’l-Arabî), çev: İbrahim Akbaba, İz […]

B Babinger, Franz-Köprülü, Fuad, Anadolu’da İslâmiyet, İnsan Yay., İstanbul 2003. Bâcî, Ebu’l-Velîd Süleyman b. Halef b. Sa’d (474/1081), et-Ta’dîl ve’t-Tecrîh li-men Harrace lehu el-Buhârî fi’l-Câmii’s-Sahîh, […]

A “Arrâf”, İA, MEB Yay., İstanbul 1978, I, 596. A’zamî, Ali Zarif, Muhtasaru Târîhi Basra, Matbaâtu’l-Furât, Bağdat 1967. A’zamî, Muhammed Mustafa, Dirâsâtu fi’l-Hadîsi’n-Nebeviyye ve Târîhi […]

Doktor Rıza Nur, Türk Tarihi, Matbaai Âmire, cilt: I, 367 s. Bundan yaklaşık otuz yıl önce ben de bu isimle bir cilt kitap yayınlamıştım. O […]

On dokuzuncu asrın en büyük tarihî özelliği, milliyetçilik hareketinin eski Avrupa haritası üzerinde olan etkisidir. Bu itibarla geçen yüz senenin diğer asırlardan farkı, tek milliyet […]

Önemli ilim şahsiyetlerinde bile kendisini çok defa hissettiren hatalı bir telakki, milliyetçilik konusunda açık bir fikir sahibi olmak isteyenleri büyük müşküller karşısında bırakır. Bu da; […]

Çağdaş ilim ve eleştirinin kökeni eski Yunan düşüncesiyle başlar. Bundan önceki düşünce hayatını mitoloji temsil eder. Mitoloji, evrensel bir rüyayı andırır. Efsanelerin unsurları, fikirler, anlamlardan […]

Şekib Bey’in “Tarih Karşısında Münevver”ini ilk olarak ocakta dinlemiştim. İkinci defa yine büyük bir zevkle Hayat sahifelerinde okudum. Felsefeci arkadaşımın Tarih ve hatta Sosyoloji hakkındaki […]

On dokuzuncu asırda önemli bir gelişme gösterdiği için ilerlemeye başlayan tarih, asrımızda da gelişmeye devam ediyor ve duracağa asla benzemiyor; hatta bazen o kadar taşıyor […]

Toplumun genel kurumlarının başında bulunacak devlet adamlarında aranacak birtakım özellikler vardır. Bence bunların en önemlisi geçmişe ait tecrübelerden faydalanmasını bilmektir. Her birey geleceğe doğru yürürken […]

Celal Nuri Bey, “Fatih’le Yavuz Hakkında Muhâkeme” adıyla İkdam’da neşrettiği iki makalede bir giriş kabilinden, eski tarihi eserlerimizden bahsederek onlar hakkında pek şiddetli bir karar […]

Atasözlerini toplamış kitaplarımız birçok açıdan faydalı bir şekilde incelenebilir: Bunlardan biri de Osmanlı tarihi açısındandır. Zikredilen atasözlerine bakılırsa bunlardan birçoğunun bütün Türk Milleti’ne ait ve […]

Geçmiş hâdiseleri düzenli ve araştırmaya dayanarak kaydeden her esere tarih ismi verilebilir. Şu var ki, bu hâdiselerin doğru kaydedilmesi ve incelenen hâdiselerin doğal halinde anlatılması […]

“Türk Tarihi için nasıl ve ne şekilde çalışılabilir?” ismini taşıyan bu satırlar, Tarih ve özellikle de Millî Tarihimizin araştırılması gerekliliğine ikna olan okuyucularımızla bir hasbıhalden […]

Büyük Millet Meclisi, Tarih Encümeni’nin bütçesini geçen seneye oranla hemen hemen on kat artırarak kabul etti. Şimdiye kadar Dâru’lFünûn Coğrafya Enstitüsü’nün bağımsız bütçesi yoktu. Bu […]

Tarih, geçmiş olayların yansıtıldığı bir ayna görünümündedir. Orada insanoğlunun iyi idare nedeniyle ulaştığı mutluluklar, kötü idare yüzünden uğradığı felaketler pek açık bir şekilde görülür. Bunun […]

Anadolu Türkleri tarihinin başlangıcından zamanımıza kadar devam eden olaylar, millî tarihimizin konusunu teşkil eder. Bu tarih, Türklerin Anadolu’ya ulaşması ile başlar. Türklerin Anadolu’ya ne zaman […]

Devlet kurumunu her şeyin üstünde görerek onu din ile bir tutan eski tarih yazıcıları, genellikle yazdıkları tarihleri bahsettikleri memleketlerin veya milletlerin ismine izafe etmişlerdir. Onlar, […]

Avrupa’da özellikle de fen bilimlerinin gelişmesinden sonra telif edilmiş tarih kitapları gözden geçirilecek olursa anlaşılır ki bunların tamamının hemen hemen şu iki kısma ayrıldığı görülecektir: […]

Bir milleti (Le peuple) ilmî bir şekilde incelemek için her şeyden önce göz önünde tutulması gereken şart, o milletin gelecekte nasıl olması lazım geldiğini değil, […]

Türkiye tarihinde on dokuzuncu asır, son derece önemli bir dönemeçtir. O zamana kadar tamamen Asya tarzı ve Ortaçağ’a ait bir müessese olan Osmanlı Devleti içte […]

İslâmiyet’in birinci asrında hâdiseleri kaydetmeye fazla önem verilmemişti. Râvîlerin ezberlerinde ve şairlerin şiirlerinde korunmuş olan bu dönemin hâdiseleri ikinci asırda tarih sayfalarına intikal etti. Râvîlerin […]

Memleketimizde asırlardan beri en çok rağbet gören ve önem verilen iki marifet kısmı hiç şüphe yok ki, şairlik ile tarihçiliktir. Yetiştirilmemizin, aldığımız genel eğitimimizin eski […]

Kelime anlamı olarak incelediğimiz zaman “nizâm”: düzen, usûl, tertip, yol, icaplarına göre konulan esaslar; “cedîd” ise: yeni, kullanılmamış anlamlarına gelmektedir, yani nizâmı cedîd, yeni kanun, […]

I. Abdulhamid döneminde Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu durum son derece vahim bir hal aldığından dolayı III. Mustafa döneminde hayata geçirilmiş olan yenileşme hareketleri, bu dönemde […]

Islahat; Arapça “iyi bir hale koyma, iyileştirme, düzeltme” anlamına gelen “ıslah” kelimesinden türemiş bir isim olmakla beraber “düzeltme veya iyileştirme işleri” anlamına da gelmektedir. Islahat, […]

XVI. yüzyılın sonlarından itibaren kafes uygulamasına maruz kalan Osmanlı İmparatorluğu’nun şehzadeleri, bu dönemlerini verimli bir şekilde geçirmeye gayret etmiş ve aynı zamanda devlet işleriyle mümkün […]

Osmanlı İmparatorluğu’nda bir şehzadenin eğitimi oldukça önemli bir yere sahipti. Nitekim doğan şehzadeler herhangi bir problem olmaması durumunda, ileride imparatorluğu yönetecek kişiler olarak görülürlerdi. Bu […]